10 Aralık 2009 Perşembe

çocuklarda oyuncak seçimi ve oyuncak silahlar

Oyuncaklar, çocuğun doğal yeteneklerini kullanmasını kolaylaştıran, eğitimsel işlevi olan oyun malzemeleridir. Temel işlevleri dış dünyayı tanıma, deneyim ve keşif, yetenek geliştirme, erişkin yaşamdaki becerilerini kazanılmasına yardımcı olma, hayal gücünü çalıştırma ve yaratıcılığı ortaya çıkarma ile bedensel yetenekleri doğrudan geliştirme olarak sıralanabilir. Çocuklar oyun oynarken hem fiziksel, hem de zihinsel olarak gelişirler ve deneme yanılma yoluyla da kalıcı öğrenmenin zevkini yaşarlar.


Günümüzde yukarıda saydığımız işlevleri yerine getiren oyuncak seçenekleri oldukça fazladır. Özellikle de teknolojinin ilerlemesine bağlı olarak oyuncak yapımının el sanatı olmaktan çıkıp fabrikasyon ürünü olmasına ve bilgi düzeyinin artmasına bağlı olarak detaya önem veren oyuncakların arttığı gözlenmektedir. Bunun sonucu olarak çocuklar için çok çeşitli oyuncaklar dizayn edilmiş, bilinen oyuncaklar da daha detaylı ve gelişmiş şekilde karşımıza çıkmıştır.


Envai çeşit modelde ve boyutta üretilen oyuncak silahlar da bu teknolojik gelişimden paylarını almışlardır. Oyuncak silahların, çocuk gelişimine olan katkısının olumlu yönde olacağını ve yukarıda sayılan işlevleri gerçekleştirebileceğini söylemek mümkün değildir. Aksine, oyuncak silahlarla kurguladıkları oyunlarda çocuklar ölme ve öldürme alıştırmaları yapmakta, saldırganlık ve öfke duyguları ortaya çıkmaktadır.

Masum bir kelime olan "oyuncak" ile, ürkütücü bir sözcük olan "silah"ın yanyana kullanılması bile çelişkidir. Silahın bir oyuncak olarak kullanılması çocuklara zarar verir. Oyuncak firmaları bunun aksini iddia etse de, araştırmalar sonucunda elde edilen gerçekler oyuncak silahların saldırganlıkla ilişkisinin bulunduğu, oyuncak silahın daha sonra gerçek silaha sahip olma isteğine dönüştüğü, çocukların oyuncak silahları gerçeğinden ayırt edemedikleri yönündedir. Oyuncak silahlar masum oyuncaklar değildirler. Bu oyuncaklarla oynayan çocuklar psikolojik ve sosyal yönden olumsuz etkilenebilirler

Ailelerin, çocuklarının bu oyuncaklardan olumsuz şekilde etkilenmelerini engellemek için yapabileceklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
• Çocuklara bu tip oyuncakların alınmaması gerektiğine anne-babalar ilk önce kendileri inanmalıdır. Tavırlarını duruma göre değiştirmemeli, konu hakkında kararlı bir tavır sergilemelidirler. Aileler, tavrını net koyduktan sonra çocuklar da kendilerine silahlı oyuncaklar alınmayacağını anlayacak ve ısrarcı tutumunu değiştirecektir.
• Çocukların kendilerine örnek ve model olacak büyüklerin konu hakkındaki tutumları çok önemlidir. Erkekler için babalar, kızlar için ise anneler en önemli rol modelleridir. Bir erkek çocuk babasının silahlara düşkün olduğunu görürse ve babasının konuşmalarında silahlardan sıkça söz edildiğini duyarsa konuya olan ilgisi artacak ve erkek modeli ile silah kavramı arasında bir ilişki kurmaya başlayacaktır. Bu durumun sonucunda da çocuğun kişilik gelişiminde bazı problemler oluşacaktır.
• Çocuğun silahlara karsı engellenemez bir ilgisi varsa bile ona bu tip oyuncaklar, özellikle gerçeklerine çok benzeyen silah oyuncaklar almaktan kaçınılmalıdır. Bunun yerine, çocuğa silahlar hakkında bilgi edinebileceği görsel malzemesi bol kitaplar sağlanabilir. Bu silahlar hakkında merak ettiği bilgileri edinmesine yardımcı olunabilir. Askeri müzelere götürülerek tarih boyunca kullanılmış farklı silahları görmesi sağlanabilir. Ancak bu aktiviteler gerçekleştirilirken çocuklara sürekli olarak silahların insana ve canlılara zarar veren yanlarından bahsedilmelidir. Böyle yapıldığında çocuğun merakı bastırılmamış, ancak daha eleştirel bir düzeyde tatmin edilmiş olur.
• Bazı anne ve babalar konu hakkında `biz çocuklarımıza oyuncak silah almasak bile etrafımızdaki insanlar ona hediye olarak silah alıyor` diyerek yakınıyor. Ancak sizin silahlar ile ilgili ısrarlı tavrınız bir sure sonra etrafınız tarafından da anlaşılacak ve kesin tavrınız sonucu bu tip durumlarla belli bir süreden sonra karşılaşmayacaksınız.
• Televizyon seyrederken çocuğunuza şiddet içerikli filmler izletmekten kaçının. Televizyonda, filmlerde, çizgi filmlerde yoğun gösterimde olan silahlı şiddeti izlemek çocuklarımızın şiddeti taklit etmesine, şiddete karşı hoşgörülü olmaya, şiddete karşı duyarsız olmaya, şiddeti genel geçer bir insan ilişkileri yöntemi olarak kabul etmeye zemin hazırlamaktadır. Çünkü şiddet öğrenilen bir davranış olarak da karsımıza çıkmaktadır. Çocuğunuzun bu tip öğeleri öğrenmesini elinizden geldiğince engelleyin.

Oyuncak silahlarla oyun oynamak bir nesilde azaltılabilirse, toplumun silaha olan isteğinin ve silahla ilgili suçların azalacağı Japonya, Hong Kong ve Güney Kore gibi ülkelerin uygulamaları sonucu ortaya konulmuştur. Bizim ülkemizde de, konuya duyarlı toplumsal kurum ve kuruluşların başlattığı, oyuncak silahları kitap ve yaratıcı diğer oyuncaklarla değiştirme kampanyaları bulunmaktadır. Bizim de, anne babalar olarak konuya duyarlı olmamız sonucu hem bireysel, hem de toplumsal fayda sağlanacaktır.

Sonuç olarak, sağlıklı, yaratıcı, üretken nesiller yetiştirmek için, çocuklarımızın saldırganlık ve öfke duygularını körüklemeyen, yaratıcı ve üretici yanlarını geliştiren oyuncaklarla oynamalarını sağlamak biz yetişkinlerin görev ve sorumlulukları arasındadır.
DERLEYEN:
Dr. Nevin KILIÇ
Psikolog
SGK İstanbul Unkapanı Kreş ve
Gündüz Bakımevi

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

sizin yorumunuzu alayım:))